با اشتباه زدن قطب مثبت منفی باتری ماشین چه اتفاقی می افتد؟

اشتباه زدن مثبت منفی باتری ماشین

همان‌طور که می‌دانید، از باتری ماشین به عنوان منبع تامین انرژی الکتریکی موتور و سایر قطعات الکتریکی ماشین استفاده می‌شود. انرژی شیمیایی موجود در باتری، به الکتریسیته تبدیل شده و سپس این جریان الکتریکی به قطعات برقی خودرو می‌رسد.

بسیار مهم است که هنگام استفاده از باتری برای شارژ و تخلیه، پایانه مثبت منبع را به پایانه مثبت باتری و منبع منفی را به سر منفی باتری وصل کنید. اما اگر این ترمینال‌ها به اشتباه تنظیم شوند، چه اتفاقی می‌افتد؟ تا انتهای این مطلب از اکسون پارت همراه ما باشید تا در مورد خطرات اتصال اشتباه قطب‌های باطری با شما عزیزان صحبت کنیم.

بیشتر بخوانید: آموزش اصولی باتری به باتری کردن

نحوه کارکرد باتری ماشین

در مورد باتری ماشین، قطب یا صفحه‌ای که الکترون‌های بیشتری دارد، به عنوان پایانه منفی یا آند شناخته می‌شود و صفحه مقابل با تعداد الکترون‌های کمتر، کاتد یا قطب مثبت است. وقتی این دو پایانه از طریق هدایت‌کننده با مقاومت به یکدیگر متصل می‌شوند، به دلیل اختلاف پتانسیل دو سر باتری، الکتریسیته شروع به جریان می‌کند. به عبارت دیگر، الکترون‌ها از پایانه منفی به پایانه مثبت حرکت می‌کنند.

باطری ماشین از نوع اسید – سرب است و از دو قسمت مثبت و منفی تشکیل می‌شود. بخش مثبت را از اکسید سرب می‌سازند و سر منفی آن سرب اسفنجی (سرب خالص) است. از محلول الکترولیتی اسید سولفوریک نیز برای واکنش‌های شیمیایی داخل باتری استفاده می‌شود. هنگام رانندگی، موتور خودرو از طریق ژنراتور برق تولید می‌کند. این جریان الکتریکی به باتری منتقل شده و باتری، آن را برای شارژ کردن خود مورد استفاده قرار می‌دهد.

بیشتر بخوانید: آسیب برق دزدی به باتری ماشین

اتصال اشتباه قطب‌ مثبت منفی باتری ماشین

قبل از اینکه خطرات اتصال اشتباه قطب‌های باتری را بررسی کنیم، بهتر است در مورد تشخیص قطب‌های مثبت و منفی ماشین اطلاعات کامل داشته باشید. معمولا تشخیص صحیح این قطب‌ها به راحتی امکان‌پذیر است و با نگاه بر روی خود باتری می‌توان آن را متوجه شد. معمولا قطب مثبت را با علامت (+)، POS، P و یا رنگ قرمز مشخص می‌کنند. قطب منفی هم با علامت N، Neg، رنگ مشکی یا آبی نمایان می‌شود.

یک روش دیگر برای تشخیص قطب مثبت از منفی این است که کابل مثبت به استارت اتصال دارد و سیم قطب منفی که معمولا ضخیم‌تر است، به بدنه یا شاسی اتومبیل وصل می‌شود. در صورتی که علامتی روی صفحه باتری ماشین وجود نداشت یا قابل تشخیص نبود، با یک آزمایش ساده نیز می‌توان قطب‌ها را از یکدیگر تشخیص داد. برای این کار، یک سر سیمی را به یکی از دو قطب متصل کنید و سر دیگر آن را داخل الکترولیت یکی از خانه‌های باتری قرار دهید. ملاحظه می‌کنید که اطراف سیم حباب تشکیل می‌شود. همین کار را با قطب دیگر نیز انجام دهید. هر طرف که حباب بیشتری ایجاد شد، قطب منفی است.

اتصال اشتباه قطب‌های باتری ماشین

در قطبیت معکوس باتری، منبع یا کابل‌های بار به اشتباه به یکدیگر وصل شده‌اند. یعنی بار منفی به بار مثبت باتری و بار مثبت به قطب منفی وصل می‌شود. این اتصال اشتباه جریانی را در مدار روانه می‌کند که صدمات جدی به تجهیزات می‌زند. در این مورد سه سناریو وجود دارد که به شرح زیر هستند:

1. اتصال باتری به شارژ با قطبیت معکوس
2. اتصال باتری به بار با قطبیت معکوس
3. اتصال باتری به باتری دیگر با قطبیت معکوس

اگر قطب‌های مثبت و منفی اشتباه وصل شوند، دو باتری حالت سری پیدا می‌کنند. در این حالت ولتاژ تا 24 ولت بالا می‌رود که برای ecu و دیگر قطعات الکتریکی ماشین بسیار خطرناک است. این اتصال اشتباه حتی ممکن است باعث آتش‌سوزی خودرو و سوختگی نیز بشود.

اگر در اتصال باتری به شارژر، قطبیت معکوس رخ  دهد و عمدا یا سهوا باتری اشتباه به شارژر متصل گردد، یکی از موارد زیر ممکن است اتفاق بیفتد:

در صورتی که توسط سازنده، حفاظت معکوس در نظر گرفته نشده باشد، جریانی که از شارژر به باتری روانه می‌شود، ممکن است قطعات الکترونیکی داخل شارژر را بسوزاند. حتی ممکن است به طور کامل یا جزئی به مدار شارژ آسیب برساند. اگر میزان شارژر از ظرفیت باتری کمتر باشد، مدار بار اضافی پیدا می‌کند. تا جایی که این امکان وجود دارد تا مدارشکن قدرت یا قطع‌کننده مدار خاموش شود و عملکرد مدار خاتمه پیدا کند.

در حالتی که درجه شارژر از ظرفیت باتری بیشتر است، باتری بیش از حد گرم می‌شود و ممکن است با انفجار بسوزد. حتی این احتمال وجود دارد باتری با جرقه تخلیه شده و کاملا از کار بیفتد. به طور کلی، اتصالات قطبی معکوس در باتری ماشین، الکترون‌ها را از پایانه منفی باتری بیرون کشیده و آن‌ها را به سر مثبت باتری روانه می‌کند. تکرار این روند به تدریج باتری را مانند خازن تخلیه می‌کند.

گرمایی که در شرایط قطبیت معکوس باتری رخ می‌دهد، گاز هیدروژن تولید می‌کند. این گاز بسیار اشتعال‌پذیر است و ممکن است محفظه باتری را منفجر کند. اگر قاب باتری ترک بخورد، راهی برای خروج اسید فراهم خواهد شد. اسید دستگاه‌های حساس را ذوب کرده و آسیب‌های جدی دیگری نیز ایجاد می‌کند. دقیقا به همین دلیل است که هنگام کار با باتری، باید از دستکش و عینک لاستیکی محافظ استفاده کنید.

تنها یک مورد استثنایی وجود دارد که اگر باتری به اشتباه متصل شود مشکلی پیش نمی‌آید. آن هم هنگامی‌ست که باتری به طور کامل تخلیه شده است. در این حالت باتری اختلاف پتانسیل صفر دارد و مثل یک باتری مرده عمل می‌کند. یعنی در این وضعیت می‌توان پایانه مثبت باتری را به پایانه منفی منبع و پایانه منفی باتری را به منبع مثبت وصل کرد.

آسیب‌های ناشی از اتصال نامناسب قطب مثبت منفی باتری خودرو

آسیب به باتری‌ها

در اتصالات باتری به باتری خودرو، اگر پایانه مثبت یک باتری به پایانه منفی باتری دیگر وصل شود، جریان الکتریکی زیادی بین دو باتری برقرار می‌شود. این جریان زیاد، باتری‌ها را شدیدا گرم می‌کند و در باتری‌های نوع سرب – اسید، مقدار زیادی گاز هیدروژن آزاد می‌نماید. گرمای زیاد باعث ذوب شدن قطعات داخلی و خارجی باتری ماشین می‌شود و فشار حاصل از گاز هیدروژن نیز در بدنه باتری ترک ایجاد می‌کند. با شکستگی پوشش بدنه، گاز هیدروژن مشتعل شده و منفجر می‌شود.

آسیب به کابل‌های باتری به باتری ماشین

کابل‌های باتری به باتری از جنسی ساخته شده‌اند که تحمل جریان عظیم الکترونیکی و دمای بسیار بالا را ندارند. در اثر گرمای زیاد این سیم‌ها، عایق رویی کابل ذوب می‌شود و خطر برق‌گرفتگی افرادی که در تماس مستقیم با سیم‌ها هستند بالا می‌رود. گرمای زیاد حتی می‌تواند لحیم‌کاری و اجزایی که کابل‌ها و گیره‌ها را در کنار یکدیگر نگه داشته است ذوب کند.

از دیگر خساراتی که در اثر نصب قطبین اشتباه به وجود می‌آید، انفجار پیوند فیوژن یا عنصر فیوز است.  این قطعه از بخش‌های حساس خودروست و نقش حفاظت از سیستم الکتریکی اصلی خودرو را بر عهده دارد.

جلوگیری از اشتباه زدن قطب‌ها در باتری به باتری خودرو

برای انجام باتری به باتری، بهتر است کابل‌ها تک به تک به باتری‌ها متصل شوند. ابتدا گیره اولین کابل را به قطب مثبت باتری اتومبیل کمک‌کننده وصل کنید. سپس سر دیگر کابل را به سر مثبت باتری اتومبیل کمکی نصب نمایید.

حالا گیره‌های کابل دوم را به قطب‌های منفی باتری‌ها نصب کنید. اگر کابل منفی کوتاه‌تر از کابل مثبت است، می‌توانید گیره سمت اتومبیل کمکی را به قسمتی از بدنه یا موتور متصل نمایید. ایمن‌ترین مکان قسمتی از بدنه  است که روی آن پیچ بسته می‌شود. سعی کنید هرگز اتصال را به قسمت‌های فرعی موتور و قطعات سوار بر بدنه انجام ندهید. این بخش‌ها بسیار خطرناک هستند و ممکن است باعث داغ و ذوب شدن اتصالات لوله‌ها و سیم‌ها شوند.

کلام آخر

در این مطلب از اکسون پارت در مورد تشخیص قطب‌های مثبت و منفی ماشین و خطرات اتصال اشتباه قطب‌های باتری با شما عزیزان صحبت کردیم. همان‌طور که متوجه شدید، اتصال اشتباه قطب‌های باتری به یکدیگر، احتمال جرقه زدن و منفجر شدن باتری را بالا می‌برد و به کلیه قطعات مرتبط با آن آسیب می‌رساند. توصیه می‌شود هنگام کار با باتری خودرو، حتما از راهنمایی و تجربه یک فرد متخصص در این زمینه استفاده کنید و هنگام کار، ملاحظات امنیتی مهم نظیر استفاده از دستکش‌های لاستیکی و سایر اقدامات ایمنی را فراموش نکنید.