تقریباً برای تمام کسانی که به تازگی شروع به رانندگی کرده‌اند، رانندگی در سربالایی کمی هراس‌آور و مشکل است؛ اما باید بدانید که رانندگی در شرایط غیر‌عادی مثل سربالایی، نیاز به مهارت و تکنیک‌های خاصی دارد. شما تنها با تکرار و تمرین می‌توانید این مهارت‌ها را یاد بگیرید و بر ترس خود غلبه کنید.
در این مطلب از اکسون پارت همراه ما باشید تا مهم‌ترین تکنیک‌هایی که برای رانندگی در سربالایی به آن‌ها نیاز دارید را به شما آموزش دهیم. امیدواریم پس از خواندن این مطلب، بدون ترس و نگرانی بتوانید خودروی دنده‌ای یا اتوماتیک خود را به راحتی در سربالایی برانید.
چگونه در سربالایی خودرو خود را کنترل کنیم؟
بسته به اینکه ماشین شما اتوماتیک باشد یا دنده‌ای، رانندگی در سربالایی متفاوت خواهد بود. از طرفی شرایط و وضعیت مسیر نیز در چگونگی کنترل ماشین تاثیر‌گذار است. در دوره‌های آموزش رانندگی، معمولاً رانندگی در سربالایی با شرایط عادی آموزش داده می‌شود. در حالی که ممکن است جاده خاکی بوده یا شیب زیادی داشته باشد. در ادامه مطلب قصد داریم تمام شرایط ممکن را به طور کامل بررسی کنیم تا هر کجا و هر زمانی که لازم بود، تکنیک‌های مورد نیاز را بدانید و به کار بگیرید.
رانندگی در سربالایی با ماشین دنده‌ای
مهم‌ترین تکنیکی که هنرجو هنگام آموزش رانندگی در سربالایی یاد می‌گیرد، نحوه گرفتن نیم‌کلاچ است. طرز استفاده از کلاچ ماشین در سربالایی بسیار اهمیت دارد. بهتر است قبل از اینکه در سربالایی رانندگی کنید، نحوه کنترل کلاچ را به خوبی یاد بگیرید تا بتوانید به طور کامل خودرو را در سربالایی کنترل نمایید. توصیه می‌شود قبل از شروع به رانندگی در سربالایی، به موارد زیر توجه کنید:
- قبل از آغاز به حرکت، از سلامت وضعیت لنت ترمز‌های خودرو مطمئن شوید تا در سربالایی به مشکل برنخورید.
- برای حرکت در سربالایی، ابتدا دنده را در وضعیت یک قرار دهید. سپس به آرامی کلاچ را بالا آورده و با برداشتن پا از روی ترمز، پدال گاز را فشار دهید.
- هنگام رانندگی در سربالایی، فشار زیادی به خودرو تحمیل می‌شود. پس حتما از دنده‌های سنگین استفاده کنید. برای سربالایی با شیب تند دنده یک، برای سربالایی با شیب ملایم دنده دو و برای سربالایی‌هایی که شیب زیادی ندارند، دنده سه و چهار مناسب است.
- اگر مجبور شدید مدتی در سربالایی توقف کنید، اکتفا کردن به ترمز خودرو کافی نیست. حتماً ترمز دستی را هم بکشید.
- در صورت بلند شدن بوی دود از سمت لنت‌ها، بلافاصله خودرو را در گوشه‌ای متوقف کنید و اجازه دهید لنت و موتور خودرو خنک شوند.
- سعی کنید هنگام رانندگی در سربالایی از وسایلی که به خودرو فشار می‌آورند، استفاده نکنید. به عنوان مثال کولر، فشاری با حجم بالا به موتور خودرو وارد می‌کند.
- اگر پس از توقف و کشیدن ترمز دستی متوجه شدید که ترمز دستی کار نمی‌کند، برای اینکه خودرو بدون عقب رفتن به حرکت بیفتد، پای راست خود را کج کنید و به طور همزمان روی گاز و ترمز قرار دهید. سپس در همان لحظه که کلاچ را بالا می‌آورید، با پای راست روی پدال گاز بیشتر فشار دهید و آرام آرام ترمز را رها کنید تا خودرو شروع به حرکت کند.
رانندگی در سربالایی با ماشین اتومات
در دوره‌های معمولی آموزش رانندگی، تنها فوت و فن‌های رانندگی با خودروی دنده‌ای به هنرجویان آموزش داده می‌شود؛ بنابراین اگر مایل هستید که قلق‌های رانندگی با خودرو اتومات را یاد بگیرید، باید در کلاس‌های آموزش خصوصی رانندگی ثبت نام کنید. با این حال، در اینجا چند نکته مهم که دانستن آن‌ها هنگام رانندگی در سربالایی با ماشین اتومات نیاز است را به شما آموزش خواهیم داد:
- حتماً قبل از شروع حرکت سیستم ترمز خودرو را چک کنید تا در سربالایی دچار سردرگمی و دردسر نشوید.
- اگر با خودرو اتومات رانندگی می‌کنید، حتما از دنده دستی و سنگین برای حرکت استفاده نمایید. البته در ماشین‌های پیشرفته نیاز به تغییر دنده از حالت اتوماتیک به دستی نیست.
- در صورتی که خودروی شما به سیستم کنترل در شیب مجهز است، دکمه‌های HAC و DAC را روشن کنید. اگر نیاز به توقف دارید هم، خودرو را در حالت AUTO HOLD قرار دهید.
- در صورتی که احساس می‌کنید خودرو جوش آورده یا بوی دود از لاستیک‌ها بلند شده است، برای مدتی در یک مکان مناسب توقف کنید تا موتور خودرو خنک شود. پس از آن می‌توانید به مسیر خود ادامه دهید.
رانندگی در سربالایی جاده خاکی
رانندگی در سربالایی خاکی، سخت‌تر از سربالایی عادی است؛ زیرا با حرکت ماشین و چرخش لاستیک‌ها امکان لغزش خودرو به سمت پایین و پرتاب سنگ وجود دارد. اگر هیچ مانعی بر سر راه وجود نداشته باشد، بهتر است با شتاب اولیه وارد جاده شد تا خودرو در بین راه گیر نکند. برای انجام این کار دقت کنید که هیچ سنگ تیزی در جاده وجود نداشته باشد؛ زیرا ممکن است لاستیک را سوراخ کند. به طور کلی، اصول رانندگی در سربالایی عادی و خاکی فرق چندانی با هم ندارند؛ فقط باید در سربالایی خاکی مهارت بیشتری داشته باشید.
نحوه پارک خودرو در سربالایی
معمولاً پارک ماشین در سربالایی برای رانندگان مبتدی با چالش‌های زیادی همراه است. آن‌ها از ترس اینکه خودرو از پارک خارج نشود، ممکن است چندین بار به آن سر بزنند و یا اینکه از یک آجر برای حرکت نکردن ماشین کمک بگیرند.
برای اینکه بتوانید از حرکت خودرو در سربالایی جلوگیری کنید، پس از پارک کامل، ترمز دستی را بکشید و خودرو را در دنده یک قرار دهید. فرمان اتومبیل را هم به سمت چپ یا در جهت خلاف عقربه‌های ساعت بچرخانید. به طوری که چرخ جلو سمت راست، از قسمت عقب با جدول درگیر شود؛ در این صورت، جدول مانع حرکت کردن اتومبیل خواهد شد. بهتر است برای احتیاط بیشتر در قسمت پشت چرخ‌ها یک سنگ یا آجر قرار دهید.
در خیابان‌های سربالایی که در حاشیه خود جدول ندارند، چگونه خودرو را پارک کنیم؟
بعد از پارک کردن در خیابان‌های بدون جدول، فرمان خودرو را به سمت راست بچرخانید. در این صورت، چرخ‌های جلو به سمت راست قرار می‌گیرند. اگر خودرو در شرایط غیر‌منتظره شروع به حرکت کند، خودرو به حاشیه راه کشیده می‌شود.
رانندگی در سربالایی با ترافیک بالا
اگر در سربالایی پر ترافیک مجبور به رانندگی هستید، باید از فن نیم‌کلاچ استفاده کنید. برای این کار ابتدا دنده را در وضعیت یک قرار دهید. سپس پای چپ خود را کمی از روی کلاچ بالا بیاورید تا خودرو برای حرکت آماده شود. حالا خیلی سریع پای راست خود را از روی ترمز برداشته و پدال گاز را فشار دهید. دقت کنید پدال گاز به یکباره و به شدت فشار داده نشود.
نکات مهم کاهش مصرف سوخت در سربالایی
یکی از کارآمدترین شیوه‌ها برای کاهش مصرف سوخت در سربالایی، حرکت مداوم و یکنواخت یعنی بدون توقف یا شتاب‌گیری سریع خودرو است. این شیوه رانندگی، نه تنها مصرف سوخت را مدیریت می‌کند، بلکه از استهلاک سیستم کلاچ خودرو نیز به نحو موثری جلوگیری خواهد کرد.
کلام آخر
در این مطلب از اکسون پارت تکنیک‌های رانندگی در سربالایی را برای شما شرح دادیم. امیدواریم با خواندن این مطلب، دیگر از رانندگی در سربالایی هیچ هراسی نداشته باشید. فراموش نکنید رانندگی در سربالایی، چه با خودروی دنده دستی و چه با خودروی دنده اتوماتیک، مستلزم رعایت یکسری نکات خاص است که در اینجا به طور کامل آن‌ها را شرح دادیم.
همان‌طور که گفتیم، اگر جاده باز بود و هیچ مانعی بر سر راه وجود نداشت، بهتر است با یک شتاب اولیه وارد سربالایی شوید. یعنی سرعت را تا دنده چهار یا پنج افزایش دهید تا ماشین با توان بیشتری حرکت کند. البته به شرطی که مجبور نباشید ماشین را متوقف کنید؛ زیرا شرایط در زمانی که از حال سکون به حرکت در می‌آیید، کمی متفاوت خواهد بود.
